مردی که یک میلیون متر مربع از اموالش را وقف کرد - وبلاگ کوجی هامی

به گزارش وبلاگ کوجی هامی، برای آموزش زبان فارسی دغدغه داشت و تمام عمر برای این هدف کوشش کرد. نامش با زبان فارسی گره خورده و موقوفه های خاص او به نماد وقف فرهنگی در کشور تبدیل شده است. مرحوم دکتر سید محمود افشار را می گوییم؛ کسی که یادگار ماندگارش در شمیران پاتوق علاقه مندان به موضوعات تاریخی و ترویج زبان فارسی است.

به گزارش همشهری آنلاین، نگاهی گذرا به سنت وقت در کشور نشان می دهد که موقوفه های دکتر محمود افشار منحصربه فرد است. مردی که عمرش را وقف ترویج زبان فارسی و ادب و فرهنگ کشور نموده بود، با وقف نامه هایی متفاوت دارایی های خود را نیز در همین راه بخشید. همه چیز بین سال های 1337 تا 1341 رقم خورد. دکتر محمود افشار که آن موقع روزنامه نگار بود، همه املاک خود را در 5 وقف نامه، وقف عام کرد. او حتی کتابی هم با عنوان پنج وقف نامه نوشت و با تاسیس بنیاد موقوفات افشار، اولین گام را در حوزه وقف فرهنگی در کشور برداشت.

اکنون ساختمان زیبای حوالی باغ فردوس که، چون نگینی لابه لای چنار های قدبرافراشته خیابان ولیعصر (عج) آرام گرفته، به نمادی برای وقف فرهنگی در کشور تبدیل شده و البته پاتوق علاقه مندان به تاریخ، ادب و فرهنگ ایران.

علیرضا زمانی تهران شناس، درباره تفاوت موقوفه های دکتر با افشار با دیگر موقوفه های رایج در کشور می گوید: سنت وقف در تهران و ایران حول موضوعاتی، چون وقف برگزاری مراسم مذهبی و آئینی، وقف درمانی، آموزشی، خدمات اجتماعی و... می گردد. نگاهی گذار به کتاب 5 وقفنامه دکتر افشار نشان می دهد که موقوفات او با دیگر موقوفات رایج در کشور تفاوتی آشکار دارد. او بخش زیادی از موقوفات خود که به حدود یک میلیون متر مربع در تهران، ری و... می رسد را به نیت ترویج زبان فارسی و امور فرهنگی وقف نموده است.

از وقف مدرسه تا وقف برای ترویج زبان فارسی

دکتر افشار را اهالی محله باغ فردوس، با ساختمان بنیاد موقوفات او که در دل این محله قرار گرفته است می شناسند. اما دکتر افشار موقوفات دیگری هم دارد که همگی وقف توسعه فرهنگ و ادب کشور و به ویژه تعمیم زبان فارسی شده اند. زمانی می گوید: وقفیات او، حدود یک میلیون متر مربع است که 90 درصد آن در تهران قرار گرفته است.

دکتر افشار، در زمین حدود 12 هزار مترمربعی خود در محدوده باغ فردوس، بخش زیادی را هم به دانشگاه تهران سپرده و اکنون ساختمان باستان شناسی و لغت نامه دهخدا نیز در همین موقوفه واقع است. نیت خیر او برای وقف فرهنگی، نصیب دانش آموزان هم شده است. او قطعه زمین دیگری را در محله میرداماد برای مدرسه در مقاطع دبستان، هدایت و دبیرستان وقف کرد.

هدف اصلی دکتر افشار از وقف املاک و مستغلاتش، آموزش و ترویج فرهنگ و زبان فارسی بود؛ بنابراین در لیست موقوفات و فعالیت های او بیشتر از هرچیز وقف املاک، مستغلات و اقداماتش برای تحقق این هدف به چشم می خورد. اهدای کتاب و رساله ها به کتابخانه های معتبر جهان و دانشمندان ایران شناسی، اهدای جایزه سالانه به پژوهشگران زبان فارسی و محققانی که در دانشگاه های مختلف جهان به تدریس زبان فارسی می پردازند، راه اندازی مرکز لغتنامه دهخدا، همکاری با آموزش و پرورش برای ساخت مدرسه، انتشار کتاب و رساله در زمینه زبان فارسی و... از مهمترین فعالیت های او برای ترویج زبان فارسی است.

دکتر محمود افشار در ایام جوانی

بهبودستان دکتر افشار

در لیست موقوفات دکتر افشار یک موقوفه متفاوت دیگر هم دیده می گردد. اکنون در محوطه بنیاد افشار روی تابلوی یکی از ساختمان ها عنوان بهبودستان حک شده است؛ موقوفه ای متفاوت که نشان از نگاه همه جانبه دکتر افشار در حوزه فعالیت های فرهنگی دارد.

زمانی می گوید: دکتر افشار حتی به این موضوع هم فکر نموده بود که اگر چهره های برجسته فرهنگی کشور که در حوزه ایرانشناسی و ترویج زبان فارسی فعالیت می نمایند، دچار بیماری شوند مرکزی برای گذراندن دوران نقاهت خود داشته باشند. به علت اهمیت موقوفات دکتر افشار، دیگر چهره های برجسته فرهنگی کشور نیز با نیت خیر او همراه شدند. نمونه اش ماجرای اضافه شده باغ بزرگی در کلارآباد چالوس به مجموعه بهبودستان دکتر افشار است.

زمانی ادامه می دهد: به عنوان مثال منوچهر ستوده، ایرانشناس برجسته معاصر نیز وقف هایی داشت که آن ها را برای توسعه موقوفات دکتر افشار به بنیاد افشار الحاق کرد. او باغ صدهزار متر مربعی خود در کلارآباد چالوس را با همین نیت وقف کرد و در اختیار بهبودستان دکتر افشار قرار داد.

دکتر افشار یک الگوی جهانی

دکتر محمود افشار سال 1362 در90 سالگی از جهان رفت، اما در بنیاد موقوفات او بر اساس نیت خیر واقف خود اقداماتی در حوزه ترویج زبان فارسی و فرهنگ و ادب کشور انجام می گردد. اهدای جایزه سالانه دکتر افشار یکی از فعالیت های مهم این بنیاد است. بعلاوه در کارنامه این بنیاد چاپ بیش از 200 عنوان کتاب در حوزه لغت، دستور زبان و ادبیات فارسی، جغرافیای تاریخی و تاریخ ایران دیده می گردد.

موقوفه های متفاوت دکتر افشار نه تنها در ایران بلکه در جهان هم منحصربه فرد است. زمانی می گوید: به گواه مسئولان بنیاد افشار، بسیاری از چهره های فرهنگی جهان که در حوزه ارائه خدمات فرهنگی فعالیت می نمایند، پس از سفر به ایران سری به بنیاد دکتر افشار می زنند تا از وقف های منحصربه فرد دکتر افشار الگو بگیرند.