شاعران بزرگ فارسی که زندگی لاکچری و زندگی فقیرانه داشتند - وبلاگ کوجی هامی

به گزارش وبلاگ کوجی هامی، روزنامه خراسان: در طول تاریخ ادبیات فارسی، شاعرانِ زیادی آمده و رفته اند؛ شاعرانی که برخی هایشان به کانون های قدرت و ثروت وصل بودند و پولشان از پارو بالا می رفته است و در مقابل، شاعرانی که از این کانون ها دل کندند و به درآمد بخور و نمیرِ خود قناعت کردند یا از همان ابتدا راه خودشان را رفتند و صورتشان را با سیلی سرخ کردند و حاضر نشدند منت کسی روی سرشان باشد.

در این مطلب نگاهی داریم به شرایط مالی و مالی چند شاعر نامدار کلاسیک فارسی؛ آن هایی که زندگیِ پرزرق و برقی داشته اند و آن هایی که در فقر و تنگدستی روزگار می گذرانده اند.

عنصری بلخی

یکی از شاعرانی که ثروتش زبانزد شد، عنصری بلخی، شاعر قرن چهارم و پنجم است. عنصری در نخستین سال های پادشاهی محمود غزنوی به دربار او راه یافت و یکی از شاعرانِ محبوب او شد.

عنصری در تعداد زیادی از سفر های محمود همراهش بود و در وصف فتح ها و پیروزی های او قصیده های زیادی سرود. همین ها باعث شد عنصری از این راه ثروت زیادی به جیب بزند تا جایی که ظرف و کاسه و قاشق و چنگالش از جنس طلا و نقره بود!

ناصرخسرو

سفرنامه ناصر خسرو یکی از مشهورترین آثار این نویسنده و شاعر قرن پنجم هجری است. ناصرخسرو قبل از رفتن به سفر هفت ساله اش، مأمور دریافت مالیات دربار سلجوقی بوده است و بعد که تصمیم به سفر می گیرد، آن هم چنین سفری طولانی، بسته به موقعیت و نیازش کار می نموده و خرج سفرش را در می آورده است.

به عبارتی ناصرخسرو پس از جدایی از دربار و رفتن به سفر، به تدریج اندوخته اش را از دست می دهد و وقتی هم که به شهر و دیار خود برمی گردد، پس از فراز و نشیب های بسیار به یمگان بدخشان می رود و در غربت و فقر چشم از جهان می بندد.

وحشی بافقی

بی خود نیست که وحشی سروده است: دوستان توضیح پریشانی من گوش کنید/ داستان غم پنهانی من گوش کنید! از قضا اوضاع مالیِ وحشی بافقی، شاعر مشهور قرن دهم هجری هم چندان تعریفی نداشته است.

او در جوانی از بافق به یزد رفت و در آن جا تحصیل کرد و بعد از چند سال از کاشان سر درآورد و در آن جا به شغل مکتب داری مشغول شد. وحشی بافقی روزگار خود را با سختی و تنگدستی و تنهایی سر کرد؛ به طوری که از خواندن اشعارش هم به خوبی حس و حالش را درک می کنیم.

مسعود سعد سلمان

مسعود سعد سلمان که به حبسیه هایش معروف است، یکی از شاعران قرن پنجم هجری است. او پدری ثروتمند داشت که به عنوان سفیر دستگاه غزنویان در هند مشغول کار بود.

مسعود هم به واسطه اعتبار و موقعیت پدرش وارد دربار غزنویان شد، اما بخت با او خیلی یار نبود؛ تا جایی که قسمتی از عمرش را در زندان گذراند. مسعود سعد سلمان را می توان یکی از آقازاده هایی به شمار آورد که خیری از ثروت و موقعیت پدرشان ندیدند و فقط رنج و سختی و گرفتاری نصیبشان شد.

رودکی سمرقندی

رودکی سمرقندی، پدر شعر فارسی در دربار سامانیان که حاکمانی فرهنگ دوست بودند، بسیار محبوب بود و از این راه به ثروت فراوانی رسید، اما در سال های انتهای عمرش کمتر مورد توجه بود و به همین دلیل درآمد چندانی هم نداشت.

یکی از داستان های شیرین تاریخ ادبیات فارسی به سرودن شعر معروف رودکی با این آگاه برمی گردد: بوی جوی مولیان آید همی/ یاد یار مهربان آید همی.

فردوسی توسی

محمود غزنوی فقط به شاعرانی که مدح و مجیزش را می گفتند، التفات داشت و به شاعرانی مانند فردوسی بی محلی می کرد.

پس از چند سال از شروع سرایش شاهنامه، زمانی که فردوسی برای ادامه راه تقریباً تهیدست و بی چیز شده بود و از محمود درخواست یاری کرد، او خیلی توجهی نکرد و بعد از انتها سرودن شاهنامه هم وقتی فردوسی به دربار محمود رفت و کتابش را تقدیم کرد، محمود آن قدر از کارِ او ایراد گرفت که فردوسی بی هیچ حرفی بیرون آمد و خاتمه در تنهایی و فقر از جهان رفت.

گفته می گردد سلطان محمود از کارش پشیمان می گردد و تصمیم می گیرد برای قدردانی از فردوسی هدیه ای به او بدهد، اما وقتی مأموران او با هدیه از راه می رسند که پیکر فردوسی را از دروازه شهر بیرون می بردند.

منوچهری دامغانی

منوچهری دامغانی، شاعر قرن چهارم و پنجم هجری که به نقاش طبیعت هم معروف است، از نظر مالی وضع بدی نداشته است.

این شاعر که خیلی هم خوش گذران بوده، قصاید مدحی فراوانی در وصف امیران و حاکمان دربار غزنوی سروده و از این راه سرمایه فراوانی به دست آورده است.

یکی از مشهورترین اشعار منوچهری مسمطی است با این آگاه: خیزید و خز آرید که هنگام خزان است/ باد خنک از جانب خوارزم وزان است؛ این مسمط مشهور در مدح سلطان مسعود غزنوی سروده شده است.

فرخی سیستانی

فرخی سیستانی، شاعر قصیده سرای قرن پنجم را می توان یکی از ثروتمندترین شاعران فارسی گو دانست. او به واسطه قصیده های مدحی اش در وصف سلطان محمود غزنوی به مقام ملک الشعرایی دربار رسید و صله پشتِ صله نصیبش شد. فرخی بعد از درگذشت محمود هم قصیده های ستایش آمیز خود را نثار مسعود غزنوی می کرد و همین ها باعث شد تا آخر عمر در ثروت و نعمت زندگی کند.