دیوار چین ایرانی را در گرگان ببینید! مار سرخ دومین دیوار طولانی آسیا - وبلاگ کوجی هامی

به گزارش وبلاگ کوجی هامی، دیوار بزرگ باستانی گرگان که در استان گلستان واقع شده، به عنوان طولانی ترین اثر معماری ایران باستان و دومین دیوار تاریخی بلند در قاره آسیا پس از دیوار چین (به طول 6 هزار کیلومتر) با 200 کیلومتر طول از ساحل دریای خزر واقع در شمال گمیشان آغاز و بعد از طی راستا در امتداد گرگان رود تا حوالی پارک ملی گلستان در شهرستان کلاله امتداد دارد.

مار سرخ

دیوار دفاعی گرگان در بین اهالی منطقه به مار سرخ هم مشهور است. علت نام گذاری آن استفاده از آجرهای سرخ در قسمت میانی دیوار است. به عقیده کارشناسان این دیوار نیز همچون دیوار چین به منظور دفاع از مرزهای کشور و برای مقابله در برابر نفوذ دشمنان ساخته شده است. جالب اینجاست که برای این دیوار انتهایی معین نشده به این علت که در زمان ساخت این دیوار، سطح آب دریای مازندران از الان پایین تر بوده و ممکن است بخش هایی از این دیوار زیر آب دریا قرار گرفته و تخریب شده باشد.

اهمیت تاریخی

قدمت این دیوار که از آجرهای گلی سرخ رنگ ساخته شده به دوره ساسانی باز می گردد. یک تیم باستان شناسی مرکب از محققان ایرانی و بریتانیایی پیروز شده اند تاریخ احداث آن را سده 5 و یا 6 میلادی معین نمایند. پادشاهان ساسانی که با امپراتوری روم شرقی جنگ های مداومی داشتند از سوی شمال نیز با تهدید قوم هون (Hun) و دیگر اقوام شمالی روبه رو بودند. بنابراین احداث این دیوار می توانست محل رخنه این اقوام را به داخل ایران در فواصل کوهستان های قفقاز و خط ساحلی دریای مازندران ببندد .این دیوار از دیوار هادریان که به وسیله امپراتور هادریان در مرز انگلستان و اسکاتلند احداث شد، طولانی تر و از بسیاری از بخش های دیوار چین، بیش از هزار سال کهن تر است. تصور می گردد که این دیوار سومین دیوار بزرگ تاریخی (بعد از دیوار چین و دیوار سمیز آلمان) جهان و بزرگترین دیوار آجری جهان باشد. این دیوار بعلاوه طولانی ترین اثر تاریخی ایران است که طی 90 سال ساخته شده است. در این دیوار دفاعی اشیایی هم یافت شده که تخمین تاریخ ساخت را با چالش هایی روبرو می نماید. سفال خاکستری و قرمز دوره اشکانی و سفال قرمز دوره ساسانی به همراه شیشه و فلز از جمله این آثار هستند. شواهدی در یکی از سربازخانه ها و دژها، نشان از حضور سربازان و فعال بودن ویژگی دفاعی آن تا حداقل یک قرن پس از ساخت دارد اما پس از این مدت به علت احتیاج به حضور سربازان بیشتر در نبرد با امپراطوری روم یا مقاومت در برابر دیگر حملات، به طور تدریجی دیوار متروک شد.

جالب است بدانید برای نخستین بار یک عکاس خلبان آمریکایی عکس این دیوار را ثبت کرد. آقای اشمیت خبرنگار آمریکایی که با هواپیمای خود در سال 1316 از نقاط باستانی ایران عکاسی می کرد، در منطقه گرگان دیوار قرمز رنگی را دید که از سمت دریای خزر به طرف کوه های گلیداغ امتداد دارد. او از این دیوار عکس گرفت و این عکس ها سندی برای تحقیقات باستان شناسان ایرانی و خارجی بر این دیوار شد.

قلعه های پشت دیوار

گویا حفاظت از مرزها صرفا اب ساخت این دیوار کامل نشده چراکه در پشت دیوار دفاعی گرگان حدود 36 قلعه با مساحت های 5 تا 20 هکتار کشف شده اند که برای دفاع از این منطقه ساخته شده بودند و علت آن هم ویژگی های دفاعی بوده که این قلعه ها در معماری خودشان داشته اند. اما در نواحی شرقی که تپه ماهور و کوهستان بیشتری به چشم می خورد، قلعه ها متراکم تر و فاصله های کمتری از یکدیگر دارند. این قلعه ها به غیر از ارگ، حصار و بارو دارای خندق هایی با هدف آجرپزی هم بوده و بزرگترین خندقی که در این منطقه کشف شده حدود 330 هکتار وسعت داشته است. برج های نگهبانی دایره شکل متصل به دیوارهای قلعه نیز در فواصل منظم و در چهار گوشه آن قرار دارند و دارای جلوآمدگی به سمت بیرون قلعه هستند.

کوره های آجرپزی

باستان شناسان آثار وجود حدود 150 کوره آجرپزی اطراف دیوار را شناسایی نموده اند که نشان از کارگاه صنعتی بزرگی برای احداث این دیوار دارد. بعلاوه برای گرم کردن کوره ها با توجه به دوری یا نزدیکی آن به جنگل از چوب های جنگلی یا خاک و خاشاک و نی استفاده می کردند. یعنی در نواحی شرقی دیوار از خاشاک و نی و در نواحی غربی آن از چوب های جنگل استفاده می شد. در ضلع جنوبی دیوار دفاعی گرگان، خندق هایی برای پذیرایی از کوره های آجرپزی با عمق 2 متر در زمین های این منطقه ساخته شده است. در این خندق ها سکوهایی برای نگهداری خشت های فراوری در 11 ردیف با فاصله تقریبی 10 تا 15 سانتی متر از یکدیگر ساخته شده اند تا عبور جریان هوا و گرما و حرارت حاصل از مواد سوختی داخل کوره را ممکن سازند که در نتیجه آن آجرهایی که چیده شده روی هم در داخل چاله بهتر پخته شوند.

برترین زمان سفر

با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه، برترین زمان سفر به اینجا اصولا اوایل بهار یا اوایل پاییز است. اما اگر خواستید در تابستان و زمستان هم می توانید به این منطقه بروید، ولی باید با شرایط سرما و گرمای خطه شمالی این منطقه کنار بیایید. بازدید از دیوار دفاعی گرگان چند ساعتی طول می کشد، به همین علت ضروری است مقداری خوراکی و آب آشامیدنی به همراه داشته باشید. برای اقامت هم باید روی خانه های محلی حساب کنید.

در این زمینه بخوانید

تجربه تماشای همزمان تاریخ و طبیعت در سفر به کویر مرنجاب

ناهارخوران؛ سفری مجذوب کننده به مقصد پاییز

جهت دسترسی

با تمام این اوصاف اگر مشتاق شدید این دیوار را از نزدیک ببینید اگر بخواهید با خودرو شخصیتان به این منطقه بروید، ابتدا حدود 535 کیلومتر رانندگی از سمت تهران به سمت شهرهای فیروزکوه، ساری، گرگان، آزادشهر و مینودشت و انتها به کلاله را در پیش دارید. اما اگر با وسایل نقلیه عمومی می خواهید به سمت این منطقه بروید، هر روز و به صورت مرتب اتوبوس هایی از پایانه های تهران به سمت کلاله، گنبدکاووس، آزادشهر و گرگان حرکت می نمایند. بعلاوه شما می توانید با قطار یا هواپیما تا گرگان بروید و از آنجا به راحتی با ماشین های متعددی که در دسترس هستند، خودتان را به کلاله برسانید. نشانی هم این است: کلاله، منطقه پیشکمر یا روستای تمرقره قوزی.