از تیتـراژها نباید غافل شد! - وبلاگ کوجی هامی

به گزارش وبلاگ کوجی هامی، خواندن تیتراژ برنامه های تلویزیون، جزو علایق هر کسی است که پا به عرصه خوانندگی می گذارد. هنوز که هنوز است پس از گذشت سال ها بعضی از موسیقی ها یادآور برنامه های پر مخاطب قدیم هستند و برعکس نام تعدادی از برنامه ها یا سریال های تلویزیون بلافاصله موزیک و آهنگ تیتراژ آن را در ذهن متبادر می نماید و این همان جایگاهیست که هر خواننده ای دوست دارد به آن دست پیدا نموده تا در لایه های زیرین خاطرات مخاطب ثبت گردد.

چون اینطور به نظر می رسد خواندن تیتراژ برای یک خواننده تازه وارد به منزله میان بری است که به وسیله آن می تواند خودش را و هنر صدایش را بیشتر از هر زمان دیگری در معرض نمایش مخاطب های بسیاری بگذارد.

با توجه به همین نگاه و اعتقاد برخی خوانندگان در زمینه خواندن تیتراژها با بشیر بی آزار، مدیر فراوری و تامین دفتر موسیقی سازمان صداوسیما به گفت وگو نشستیم.

تیتراژهای تلویزیون تا چه میزان برای رسانه حائز اهمیت است؟

بحث تیتراژ یک موضوع خاص و مهم در سازمان صدا و سیما و حوزه موسیقی است. تیتراژ به دلیل آن که قرار است از رسانه فراگیری مانند تلویزیون پخش گردد، همیشه یک فرصت طلایی برای خوانندگان و هنرمندان بوده و هست تا بتوانند به وسیله آن استعدادهای خود را به اثبات رسانده و طرفدارانی دست و پا نمایند. از طرفی تیتراژها برای تلویزیون و صدا و سیما هم مهم بوده و برنامه سازان همیشه آن را جزو مسائل حائز اهمیت در جذب مخاطب دانسته اند. نکته مهم در رابطه با تیتراژها این است که پیروز شدن یا نشدن یک تیتراژ به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آن این است که آیا برنامه یا سریالی که تیتراژ به آن تعلق دارد پایه و اساس قوی دارد یا خیر؟ آیا این برنامه می تواند مخاطب خوبی داشته باشد یا خیر؟ سوال مهم این است که با تمام این حرف ها آیا خواننده می تواند به آن یاری کند؟ ما مواردی را داشته ایم که در آنها خواننده های مطرح، تیتراژهای خوبی را برای برنامه های ضعیف خوانده اند و در نهایت نتیجه این شده که نه برنامه و نه تیتراژ دیده نگردد. این به معنای آن است که برنامه، سریال و تیتراژ مکمل یکدیگرند. اگر روی یک برنامه خوب، تیتراژ مناسب سوار گردد تکمیل نماینده خواهد بود و آن را ماندگار خواهد نمود. به عنوان مثال در تاریخ تلویزیون ایران تیتراژ برنامه ای مانند کوله پشتی که شاید بیش از یک دهه قبل ساخته شده است و توسط رضا صادقی خوانده شد همچنان در ذهن ها باقی است به طوری که وقتی پخش می گردد، فرد مخاطب در همان فضای برنامه کوله پشتی قرار گرفته و همان روزها در ذهنش تداعی می گردد. آن برنامه با تیتراژش ماندگار شد. به این می گویند یک همراهی پیروز. جلوتر که آمدیم برنامه هایی مانند ماه عسل پیش آمدند. همان طور که می دانید تیتراژهای ماه عسل ماندگار شدند. حتی تیتراژهای برنامه های سیاسی مانند دیروز، امروز، فردا هم همراه با هم در یاد مخاطب باقی ماندند. اینها مکمل یکدیگر بودند و به محض آن که شما آن تیتراژ را بشنوید به یاد آن برنامه می افتید. این یعنی آن تیتراژ پیروز بوده است. خوشبختانه ما در طول برنامه سازی هایی که در سازمان شده از این دست تیتراژها زیاد داشته ایم.

تهیه نماینده ها تا چه میزان برای تیتراژ اهمیت قائل هستند؟

تلویزیون همچنان اصلی ترین و پرمخاطب ترین رسانه داخل کشور است و لذا برای خواننده هایی که کار موسیقی مجاز انجام می دهند بحث خواندن تیتراژ اهمیت و موضوعیت پیدا می نماید. منفعت آن برای خواننده و تهیه نماینده از این جهت است که باعث شناخته شدن آنها خواهد شد. خواننده مشهور شده و بعد از آن، او از مواهب مالی آن سود خواهد برد و این همان هدفی است که تهیه نماینده ها برای آن برنامه ریزی می نمایند. برگزاری کنسرت یا آلبوم های پرمخاطب که در فضای مجازی مورد توجه قرار می گیرند به آن تیتراژ ضریب داده و خواننده و سرمایه گذار می توانند از آن یاری گرفته تا فرایند شهرت خواننده را تسریع ببخشند.

خواننده هایی هستند که شهرت را در خواندن تیتراژ می دانند، به نظر شما این موضوع تا چه حد درست است؟

همان طور که در پاسخ به سوالات قبلی شما عرض کردم، خواندن تیتراژ تاثیر غیرقابل انکاری در محبوبیت یک خواننده دارد. البته این موضوع به عوامل مختلفی بستگی داشته و یک خواننده تنها با خواندن تیتراژ یک برنامه معروف و مشهور نخواهد شد.

آیا این موضوع درست است که برخی از خواننده حاضرند برای اجرای تیتراژ برنامه یا سریالی پول بدهند؟

در هر جایی که دیده شدن در آن وجود داشته باشد، رقابت هم وجود دارد. تیتراژ از این جهت حائز اهمیت است که تکرار دارد و می تواند به دلیل این که در یک بازه زمانی مشخصی تکرار می گردد، در ماندگاری و مشهورکردن خواننده تاثیر بیشتری داشته باشد. اما درباره سوال مطرح شده من ترجیح می دهم وارد حاشیه نشده و به این سوال پاسخ ندهم.

خواننده هایی که می خواهند برای اولین بار تیتراژ بخوانند باید قاعده یا مراحل خاصی را طی نمایند؟

تیتراژها جزو آن دسته از موسیقی هایی هستند که باید مجوز مرکز موسیقی سازمان صدا و سیما را بگیرند. اصولا هر قطعه ای که از شبکه های رادیو و تلویزیونی پخش می گردد، چه خواننده داشته باشد و چه نداشته باشد، باید مجوز دفتر موسیقی را بگیرد تا قابلیت پخش پیدا کند. تیتراژها هم از این قاعده مستثنا نیستند. این دفتر به غیر از یاری هایی که به برنامه سازها و تهیه نماینده ها برای ساختن تیتراژ می نماید و بعضا از طرف این افراد به دفتر پیشنهاد همکاری هم داده می گردد، مجوز آنها هم باید از سمت این بخش از صدا و سیما صادر گردد. همه آنها باید تیتراژهای خود را به دفتر موسیقی بفرستند تا در آنجا شعر و ملودی آن آنالیز گردد. این موسیقی اگر شرایط لازم را داشته باشد مجوز صادر خواهد شد و قطعه قابلیت پخش پیدا خواهد نمود. در این قسمت از صدا و سیما موسیقی ها از هر جهت مورد آنالیز قرار می گیرند. در آنجا کوشش می گردد تا به وسیله تیتراژها به مرور ذائقه مخاطب به سطحی بالاتر از موسیقی های موجود در فضای مجازی برود. این موزیک ها بدون کوچک ترین نظارتی هستند و ذائقه مخاطبان را خراب نموده اند. در این دفتر کوشش می گردد تا سلیقه مخاطب اصلاح گردد. به هر حال موسیقی هر چه از نظر کلام و موزیک فاخرتر باشد بهتر خواهد بود؛ اما متاسفانه در حال حاضر در جامعه، موسیقی هایی وجود دارد که نه مفهوم درستی را می رساند و نه از نظر فنی، ساخت درستی دارد و بعضا شعرهای مبتذلی روی این موسیقی ها خوانده می گردد. ما به آنها موسیقی های زیرزمینی یا غیرمجاز می گوییم. نظارتی که روی تیتراژها می گردد در همین راستاست.

اگر تیتراژ برنامه ای را یک خواننده معروف مثل محسن چاوشی بخواند، آیا در میزان دیده شدن آن اثرگذار است؟

اگر تیتراژ برنامه ای را محسن چاوشی یا هر خواننده مشهور دیگری بخواند قطعا تاثیر خواهد داشت و به همین دلیل تهیه نماینده ها، برنامه سازهای تلویزیونی و... ترجیح می دهند با یک خواننده شناخته شده کار نمایند و این موضوع برای آنها در اولویت است. طبیعی هم هست چراکه می خواهند از این طریق آورده اجتماعی آن خواننده را پشت برنامه خودشان بیاورند و به دیده شدن آن یاری نمایند. آنها قصد دارند به وسیله خواننده ای که خودش مخاطبان زیادی دارد زودتر به آن حد از بیننده که یک برنامه تلویزیونی محبوب و پرمخاطب دارد، برسند و این یک اصل واضح در برنامه سازی است. تیتراژهایی که آنها را خواننده های معروف می خوانند برای تهیه نمایندگان جذاب تر است. اما گاهی اوقات هم تهیه نمایندگان به دلایل خاصی خواننده های شناخته نشده را ترجیح می دهند که این دلایل از این بحث خارج بوده و بهتر است درباره آنها صحبت نکنیم.

درآمد تیتراژ به چه صورت است؟ آیا درآمدزاست؟ تهیه نماینده های حوزه موسیقی تا چه میزان علاقه دارند روی تیتراژ سرمایه گذاری نمایند؟

اصولا تهیه نماینده هایی که در مارکت و حوزه موسیقی کار می نمایند به این کار به چشم بیزینس نگاه نموده و هدف اول آنها، با کمال احترام کسب درآمد است. این افراد احتمالا در وهله های بعدی به انجام یک کار فرهنگی فکر می نمایند. برای این سرمایه گذاران مهم است که بتوانند درآمد لازم را کسب نمایند. به هر حال آنها سرمایه گذاری نموده اند و هر آنچه دارند را در این حوزه به کار گرفته اند و طبیعی است که برای کسب درآمد باید به اجرا و استیج فکر نموده و برای این که یک خواننده بتواند به مرحله اجرا و کنسرت برسد احتیاج به مخاطبی دارد که حاضر به پرداخت پول برای خرید بلیت و رفتن به کنسرت او باشد. به همین دلیل خیلی واضح است برای تهیه نمایندگان موضوع تیتراژ به دلیل آن که مخاطب وسیعی را شامل می گردد از اهمیت زیادی برخوردار باشد. این مخاطب در آینده می تواند به یک سودآوری مالی برای تهیه نماینده برسد. برای همین هم چنین فرآیندی موضوع جذابی است و این افراد تمایل دارند خواننده شان تیتراژ برنامه های خوب را بخواند و بتوانند روی تبلیغات اش کار نموده و از این طریق به سادگی مخاطب بیشتری جذب نمایند. البته معمولا در همکاری تهیه نماینده های حوزه موسیقی با برنامه سازهای تلویزیون حواشی زیادی وجود داشته و دارد. طبیعی است در حوزه هایی که بحث مالی مطرح است حواشی زیادی پیش بیاید که من ترجیح می دهم به آن ورود نکنم.

آزاده باقری - روزنامه نگار / ضمیمه قاب کوچک روزنامه وبلاگ کوجی هامی